Een financieel instrument of effect waarvan de waarde wordt afgeleid wordt uit en afhankelijk is van de waarde van een andere onderliggende waarde of financieel instrument (zoals een wisselkoers, grondstoffen, aandeelen, index, obligaties of hypotheekcontract). De belangrijkste toepassing van derivaten is een lager risico voor de ene partij, terwijl tezelfdertijd tegelijk een potentieel hoog rendement tegen een hoger risico aan een andere partij wordt aangeboden. Er zijn vier belangrijke soorten derivatencontracten: termijncontracten, opties, futures en swaps.